Hôm 30/11, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Tọa đàm góp ý dự thảo quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Ông Nguyễn Anh Dũng, Phó vụ trưởng Giáo dục đại học, Bộ Giáo dục và Đào tạo, cho biết theo dự thảo đến năm 2030, toàn quốc có khoảng 250 cơ sở giáo dục đại học và 50 phân hiệu thuộc 200 cơ sở đầu mối, định hướng phân bố theo các vùng.

Trong đó, khoảng 30 trường trọng điểm quốc gia, gồm 5 đại học quốc gia, 5 đại học vùng và khoảng 18-20 trường trọng điểm ngành.

Danh sách dự kiến 30 đại học trọng điểm quốc gia

Đại diện các trường đại học bày tỏ sự nhất trí với dự thảo của Bộ, cho rằng trong bối cảnh ngân sách còn hạn hẹp, việc tập trung đầu tư vào các đại học quốc gia, vùng và trọng điểm là hợp lý thay vì đầu tư dàn trải. Tuy nhiên, các trường cũng mong muốn Bộ xem xét, mở rộng danh sách đại học trọng điểm ngành.

GS Nguyễn Hải Nam, Hiệu trưởng trường Đại học Dược Hà Nội, cho rằng các đại học quốc gia, đại học vùng và trọng điểm ngành quốc gia phải là những trường dẫn dắt, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao làm giảng viên ở các trường... Theo ông Nam, tỷ lệ đào tạo sau đại học ở các trường này phải đạt tối thiểu 20% trong tổng quy mô đào tạo, tránh việc đại học trọng điểm được đầu tư nhiều hơn nhưng lại chạy theo việc mở rộng chỉ tiêu tuyển sinh đại học.

Từ sau đại dịch Covid-19, ngành Dược được đánh giá quan trọng nhưng hiện cả nước chỉ có một trường chuyên ngành duy nhất là Dược Hà Nội. Trường đào tạo giảng viên cho hầu hết các trường Y Dược hoặc khoa Dược của cả nước. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng giao cho trường xây dựng chuẩn đào tạo và nhiều công việc khác mang tính chất dẫn dắt.

"Vì vậy, tôi đề xuất danh sách các trường trọng điểm quốc gia bổ sung Đại học Dược Hà Nội", ông Nam nói.

Ông Đinh Công Tuấn, Phó hiệu trưởng trường Đại học Văn hóa Hà Nội, cho rằng danh mục quy hoạch 18 cơ sở giáo dục đại học trọng điểm ngành quốc gia "chưa mang tính chất đại diện, bao quát trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch". Danh sách đề xuất hai cơ sở đào tạo thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch gồm Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam và trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Theo ông Tuấn, chọn hai trường về ngành nghệ thuật và đào tạo đơn ngành như trên sẽ chưa toàn diện.

Hiện Bộ này có 9 trường đại học và 4 học viện về các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, du lịch, thể thao. Riêng về lĩnh vực nghệ thuật có nhiều ngành khác nhau như Mỹ thuật, Âm nhạc, Sân khấu, Múa, Xiếc...

Ông Tuấn đề xuất xác định trường trọng điểm về văn hóa hay nghệ thuật nên theo tiêu chí đa ngành, ngoài ra có trường lĩnh vực thể thao. Ngoài ra, các cơ sở trọng điểm cần được xem xét, đánh giá các tiêu chí khác như tuyển sinh, đội ngũ giảng viên, quy mô đào tạo, quy mô sinh viên, cơ sở vật chất, công tác kiểm định chất lượng giáo dục, truyền thống của cơ sở đào tạo.

Ông Trần Hà Thanh, Phó hiệu trưởng trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải, cũng đề nghị Bộ xem xét đưa trường vào danh sách trọng điểm. Năm 2016, trường được Thủ tướng phê duyệt quy hoạch thành trường trọng điểm quốc gia trong ngành giao thông vận tải theo hướng ứng dụng và công nghệ.

"Sau tọa đàm, trường và Bộ Giao thông vận tải sẽ có văn bản gửi Bộ Giáo dục và Đào tạo", ông Thanh nói.

Tương tự, lãnh đạo Đại học Mỏ - Địa chất cũng cho rằng trường mình có ngành trọng điểm như dầu khí, khai thác tài nguyên khoáng sản..., mong muốn tổ soạn thảo đưa thêm cơ cấu các ngành nghề kỹ thuật vào danh sách trên.

Bà Phạm Thu Hương, Phó hiệu trưởng trường Đại học Ngoại thương, cho rằng việc lựa chọn, đầu tư trường trọng điểm cần đảm bảo không tạo nên sự bất bình đẳng trong phát triển giáo dục đại học và căn cứ vào chất lượng đầu ra, khả năng huy động nguồn lực của cơ sở.

Theo bà Hương, thay vì liệt kê các trường trọng điểm, Bộ cần đưa ra các điều kiện cụ thể để trở thành trường trọng điểm và có cơ chế linh hoạt trong việc lựa chọn, phát triển.

"Chúng tôi mong có cơ chế công bằng để dù không nằm trong danh sách trường trọng điểm nhưng cũng không mất đi lợi thế cạnh tranh", bà Hương nói.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn cho hay Bộ muốn đưa được vào quy hoạch càng nhiều trường trọng điểm càng tốt, cả hệ thống giáo dục đại học đều phải được đầu tư.

"Nhưng nếu đề xuất nhiều thì không còn là trọng điểm nữa, vì nguồn lực của nhà nước đầu tư vào có hạn", ông Sơn giải thích. Có trường thành tích rất tốt nhưng cần căn cứ có phải là lĩnh vực trọng điểm mà nhà nước phải đầu tư hay không. Nguyên tắc chọn là những lĩnh vực, ngành then chốt, bám sát những nghị quyết của Đảng, ưu tiên các trường sư phạm, y dược, khoa học công nghệ, pháp luật...

"Tất cả ngành đều quan trọng song cái gì then chốt để tăng trưởng kinh tế, năng suất... thì chúng tôi cân nhắc đưa vào", ông Sơn cho hay.

Dự kiến tuần tới, Bộ sẽ làm việc với các bộ, ngành nhưng mỗi lĩnh vực chỉ xác định có 1-2 trường trọng điểm.

"Những trường chưa được đưa vào danh sách trọng điểm ngành quốc gia không có nghĩa là không được đầu tư", ông nói thêm.

Hiện Việt Nam có 244 cơ sở giáo dục đại học, trong đó hai đại học quốc gia trực thuộc chính phủ, ba đại học vùng thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo và các trường thuộc bộ ngành khác nhau. Tới năm 2030, tổng quy mô đào tạo kỳ vọng đạt 3 triệu người.

Bình Minh