"Thật kinh khủng", Lemur, một binh sĩ Ukraine, cho biết khi bảo vệ một con đường dẫn tới Kupiansk, nơi Nga đang tìm cách tấn công. "Chúng tôi gần như không thể giữ được phòng tuyến, chứ đừng nói đến việc tiến lên. Chúng tôi đã mất rất nhiều người, đến mức không thể mang hết thi thể về tuyến sau".

Sau khi Nga kiểm soát hoàn toàn thành trì Avdeevka vào tháng 2, các đơn vị tiền tuyến của Ukraine bắt đầu lo lắng về nơi tiếp theo sẽ bị Nga tấn công.

Cuộc phản công quy mô lớn do Ukraine tổ chức năm ngoái với mục tiêu xuyên thủng phòng tuyến kiên cố của Nga đã thất bại. Quân đội Ukraine giờ làm tương tự đối phương, xây dựng phòng tuyến với hào chống tăng, chướng ngại vật răng rồng và bãi mìn để ngăn xe tăng cùng lực lượng Nga giành lại những nơi mà họ rút khỏi vào cuối năm 2022.

Tuy nhiên, khi xây dựng phòng tuyến, binh sĩ Ukraine đối mặt mối đe dọa mới là những quả bom lượn, loại bom thông thường được gắn thêm cánh điều hướng, giúp chúng bay xa hơn và tấn công chính xác hơn, giống tên lửa dẫn đường. Ukraine không có đủ phương tiện đối phó bom lượn, trong lúc nỗ lực củng cố phòng tuyến của họ diễn ra chậm chạp.

 

 

Lính Ukraine để về nỗi chật vật dưới mưa bom lượn của Nga

Tại ngoại ô Kupyansk, thành phố thuộc tỉnh Kharkov mà Nga từng kiểm soát vào đầu năm 2022, Ukraine đang xây dựng phòng tuyến với 5 lớp chiến hào, bãi mìn và chướng ngại vật răng rồng nằm cách tiền tuyến hơn ba km.

Dù phòng tuyến này sẽ cung cấp vị trí tác chiến và phòng thủ mới trong trường hợp binh sĩ Ukraine phải rút khỏi Kupyansk, chúng không thể đối phó với những quả bom lượn nặng 1,5 tấn của Nga. Mức độ hủy diệt của bom lượn Nga từng được thể hiện rõ trong chiến dịch công phá Avdeevka.

Mẫu bom 1,5 tấn Nga dùng để bào mòn phòng tuyến Ukraine

Maksym Zhorin, binh sĩ thuộc Lữ đoàn Xung kích Độc lập số 3 Ukraine, cho biết Nga ném 60-80 quả bom lượn mỗi ngày vào phòng tuyến ở Avdeevka. "Những quả bom này xóa sổ mọi thứ", Zhorin nói. "Tất cả tòa nhà và công trình biến thành hố sâu sau khi một quả bom lao trúng".

Ngoài Kupyansk, giới chức tỉnh Kharkov còn cho xây dựng phòng tuyến ở nhiều nơi, trong đó có khu vực bên ngoài thành phố Volchansk, nằm ở miền bắc và gần biên giới với Nga. Tổng thống Volodymyr Zelensky từng khen ngợi nỗ lực củng cố phòng tuyến của tỉnh Kharkov, nhưng không phải nơi nào cũng làm tương tự.

Một trong những lý do xuất phát từ vấn đề chính trị. Việc xây dựng phòng tuyến phía sau các đô thị tiền phương như Chasov Yar, thành phố nằm phía tây Bakhmut, có thể tương đương tuyên bố rằng nơi này đã thất thủ.

 

 

Loạt bom 1,5 tấn Nga bào mòn phòng tuyến, nhuệ khí Ukraine

Chỉ huy các đơn vị Ukraine đóng quân dọc theo mặt trận phía đông từ Kharkov tới Donetsk đều phàn nàn về tình trạng thiếu nhân lực, trong khi lực lượng Nga có thể triển khai quân "gần như vô hạn".

Ngoài lực lượng chính quy, Nga còn sử dụng các đơn vị trừng giới với thành viên là cựu tù nhân để tiến hành các đợt tấn công liên tiếp dù hứng chịu thương vong lớn.

Trong một hầm ngầm bên ngoài thị trấn Lyman, Kostiantyn Vahrameyev, chỉ huy tiểu đoàn Khoryv của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, nghiên cứu bản đồ chiến sự với các vị trí mà lực lượng Nga mới đột phá.

Tại những khu vực này, Ukraine không có hệ thống chướng ngại vật răng rồng hay chiến hào dày đặc, vũ khí đáng tin cậy duy nhất họ sở hữu là máy bay không người lái cỡ nhỏ (drone). "Tuy nhiên, chúng tôi không thể chiến thắng chỉ với drone", Vahrameyev thừa nhận.

Nga gần đây không chỉ sản xuất loạt drone với số lượng rất lớn mà còn tận dụng lợi thế khi dùng mạng Internet vệ tinh Starlink của hãng SpaceX. Những hệ thống mà Nga sử dụng dường như được mua từ nước thứ ba, dùng chung thiết lập với thiết bị của Ukraine và gây khó khăn cho nỗ lực vô hiệu hóa chúng.

Nga cũng đang tìm cách tiến công tới Chasov Yar để mở đường tiến về đô thị trọng yếu Kramatorsk và xa hơn nữa về phía tây. Vitaliy Ovcharenko, lính đặc nhiệm Ukraine đóng quân tại Chasov Yar, thừa nhận "tình hình ở đây ngày càng trở nên tồi tệ hơn".

Bom lượn của Nga một lần nữa trở thành thách thức lớn nhất mà Ukraine đối mặt tại mặt trận này. Không quân Nga dường như đang dần dần chiếm ưu thế trên không bằng bom lượn với số lượng dồi dào và không buộc máy bay phải tiến vào vùng trời có thể bị tên lửa phòng không Ukraine tấn công.

Trong khi đó, các tổ hợp phòng không của Ukraine không thể đối phó với những quả bom lượn nặng cả tấn. Các chỉ huy Ukraine cho biết biện pháp duy nhất là nước này nhận tiêm kích F-16 trang bị tên lửa tầm xa để có thể tấn công chiến đấu cơ Nga mang theo bom lượn.

Dù Mỹ đã chấp thuận cho đồng minh và đối tác chuyển tiêm kích F-16 cho Ukraine, tiến trình huấn luyện và đảm bảo hậu cần trì hoãn việc triển khai chúng. Nhiều bên dự đoán rằng 6 chiếc F-16 đầu tiên sẽ tới Ukraine vào cuối năm nay. "Chúng không thể đến nơi sớm được", Vahrameyev nói.

Nguyễn Tiến (Theo Times, AFP, Reuters)