Chính phủ Haiti ngày 3/3 cho biết tình trạng khẩn cấp và lệnh giới nghiêm từ 18h hôm trước đến 5h sáng hôm sau sẽ có hiệu lực ngay lập tức và kéo dài đến 6/3. Cả hai biện pháp được áp dụng cho khu vực Ouest, nơi có thủ đô Port-au-Prince, và sẽ được gia hạn.

Các cơ quan thực thi pháp luật, lính cứu hỏa, tài xế xe cứu thương, nhân viên y tế và nhà báo sẽ không phải tuân thủ lệnh giới nghiêm.

Theo chính phủ Haiti, mục tiêu của các biện pháp này là tạo điều kiện "thiết lập lại trật tự và thực hiện các biện pháp thích hợp để kiểm soát tình hình". Bộ trưởng Kinh tế Patrick Michel Boisvert ký sắc lệnh khẩn cấp với tư cách quyền thủ tướng, trong lúc Thủ tướng Ariel Henry đang ở Kenya.

Sắc lệnh được ban bố sau khi bạo lực leo thang nghiêm trọng cuối tuần qua, khiến nhiều khu vực của thủ đô bị tê liệt, hệ thống thông tin liên lạc bị hư hại và dẫn đến hàng nghìn phạm nhân vượt ngục.

Bạo lực leo thang ở thủ đô Port-au-Prince từ ngày 29/2, sau khi Jimmy Cherizier, cựu cảnh sát và hiện là thủ lĩnh băng đảng khét tiếng, kêu gọi các nhóm vũ trang phối hợp tấn công lật đổ Thủ tướng Henry. Cherizier cầm đầu liên minh băng đảng và phải đối mặt với các lệnh trừng phạt từ Liên Hợp Quốc, Mỹ.

Cherizier tuần trước cảnh báo người dân địa phương không cho trẻ em đến trường để "tránh bị tổn hại", khi bạo lực gia tăng.

Các nhóm vũ trang tối 2/3 tấn công vào Trung tâm Cải tạo Quốc gia, cơ sở giam giữ lớn nhất đất nước, và nhà tù Croix des Bouquets, phóng thích hàng nghìn tù nhân. 99 tù nhân chọn ở lại nhà giam vì lo sợ thiệt mạng trong các cuộc đấu súng, trong đó có một số cựu binh sĩ Colombia bị cáo buộc liên quan vụ ám sát tổng thống Jovenel Moise hồi năm 2021.

Băng đảng mở chiến dịch tấn công khắp thủ đô khi Thủ tướng Henry đang ở Kenya, nước đang chuẩn bị dẫn đầu sứ mệnh quốc tế được Liên Hợp Quốc phê chuẩn để hỗ trợ cảnh sát Haiti giành lại kiểm soát đất nước. Hiện chưa rõ ông Henry đã trở lại Haiti hay chưa.

Haiti gặp khủng hoảng nhiều năm qua và vụ ám sát tổng thống Moise càng khiến đất nước thêm hỗn loạn. Theo thỏa thuận chính trị được ký kết sau vụ ám sát ông Moise, Haiti sẽ tổ chức bầu cử và Thủ tướng Henry chuyển giao quyền lực cho người được bầu trước ngày 7/2/2024. Tuy nhiên, ông Henry đã trì hoãn vô thời hạn cuộc bầu cử với lý do cần thiết lập lại an ninh để đảm bảo cử tri được đi bỏ phiếu tự do và công bằng.

Cộng đồng Caribe (CARICOM) cho biết Thủ tướng Henry cam kết tổ chức tổng tuyển cử trước ngày 31/8/2025. Haiti chưa tổ chức cuộc bầu cử nào kể từ năm 2016, ông Henry giữ chức quyền tổng thống.

Huyền Lê (Theo AFP, Reuters)