"Dù đóng chặt cửa nhưng mùi chất thải thú nuôi xộc vào nhà khiến gia đình phải chịu đựng thời gian dài", ông Nguyễn Khả Ái, 50 tuổi, sống trong ngôi nhà ba tầng ở phường 9, quận 4, ngán ngẩm khi nói về chủ hộ nuôi quá nhiều chó ở bên cạnh.

Ông Ái cho biết gần chục năm trước nhà bên cạnh chỉ nuôi vài con, sau đó chủ nhận thêm chó mới đẻ, chó bệnh về nuôi. Đến nay, căn nhà chỉ rộng 26 m2 nhưng nuôi gần trăm con chó. Buổi trưa hoặc ban đêm, khi người lạ đi qua, chúng hùa nhau sủa gây ồn ào khiến gia đình ông thức giấc. Nhiều người đến khu vực thuê mặt bằng bán đồ ăn nhưng không thể duy trì vì mùi hôi từ chó lâu ngày không được vệ sinh bốc lên nồng nặc.

Người dân trong khu phố từng đến chủ hộ này nhắc nhở nhưng bị phản ứng. Đến đầu năm 2021, hơn 50 hộ trong khu phố phải làm đơn cầu cứu, song chính quyền không thể xử lý dứt điểm. "Tôi cũng yêu động vật, nhưng nuôi 1-2 con chứ nuôi cả đàn chó ảnh hưởng người khác thì không ổn", ông Ái nói.

Bà Võ Kim Anh Phương, Chủ tịch UBND phường 9, cho biết chủ hộ nói trên nuôi tự phát, không thông báo, chính quyền chỉ biết thông tin khi nhiều hàng xóm phản ánh. Sau nhiều lần mời lên làm việc, tháng 3/2023, phường xử phạt hộ này 64 triệu đồng về việc gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, chính quyền sau đó phải thu hồi quyết định vì pháp lý chưa chặt chẽ dù đã thuê công ty tới lấy mẫu chất thải từ đàn chó để xét nghiệm.

Còn vấn đề số lượng vật nuôi, bà Phương cho biết đến nay chưa có quy định nên địa phương không thể bắt chủ hộ phải giảm bớt. "Khi đoàn liên ngành xuống kiểm tra đều ghi nhận mùi hôi, tiếng ồn phát tán ra môi trường nhưng không thể xử lý vì thiếu căn cứ pháp luật", bà Phương nói, cho biết đến nay vận dụng nhiều cách, địa phương chưa thể phạt chủ nuôi dù hàng xóm liên tục phản ánh.

Nỗi khổ mà nhiều hộ dân phường 9 chịu đựng cũng là tình trạng chung của không ít người dân ở TP HCM khi sống bên cạnh hàng xóm nuôi nhiều chó, mèo. Theo thống kê, thành phố hiện có gần 106.000 hộ nuôi với khoảng 184.000 chó, mèo, trong đó hơn 65% con vật nuôi ở các quận nội thành, diện tích nhỏ hẹp, hạn chế.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố cho hay chưa có quy định nên hầu hết người nuôi đều tự phát, không có thông báo với địa phương. Một số hộ nuôi số lượng lớn vài chục con tự phát theo kiểu bảo trợ động vật để xin tài trợ, ảnh hưởng nhiều người dân xung quanh.

Ông Lê Đăng Thắng, Phó chủ tịch phường Đông Hưng Thuận (quận 12), kể ở địa bàn có hộ nuôi hơn 20 con chó phát sinh tiếng ồn và mùi hôi. Không ít lần hàng xóm nhắc nhở hộ này giảm đàn, giữ vệ sinh nhưng không hiệu quả mà còn phát sinh cự cãi. Chính quyền nhiều lần kiểm tra nhưng tình hình chưa cải thiện.

Theo ông Thắng, dù có thiết bị đo tiếng ồn nhưng khi lực lượng chức năng đến, chủ hộ có cách điều khiển để chó không còn sủa. Trong khi xử lý về mùi hôi, theo quy định của Sở Tài nguyên Môi trường thì không phải sử dụng dụng cụ để đo, mà chỉ cần thực hiện một cách cảm quan là "dùng mũi để ngửi".

"Đoàn kiểm tra ngửi thấy mùi hôi nồng nặc nhưng không thể xử phạt vì chủ hộ cho rằng đây ý kiến chủ quan, thiếu cơ sở", ông Thắng nói. Ngoài ra, hiện không có quy định khống chế số lượng một hộ được nuôi bao nhiêu con, miễn có tiêm chủng đầy đủ. Do vậy thay vì xử phạt, địa phương nhiều lần tìm cách hòa giải hộ nuôi chó và các hàng xóm tránh xích mích.

Để hạn chế tình trạng chó, mèo gây ồn ào, mất vệ sinh nơi công cộng, tấn công người, lây lan dịch bệnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố đang xây dựng quy định tạm thời quản lý thú nuôi ở đô thị. Việc này nhằm quản lý và chế tài rõ ràng với chủ nuôi không tuân thủ quy định đã có, ảnh hưởng người dân, môi trường.

Các tiêu chí sẽ phù hợp với số lượng vật nuôi mỗi hộ, gắn trách nhiệm người chủ, khi nuôi phải khai báo chính quyền để ngành chức năng theo dõi tổng đàn, công tác phòng, chống dịch. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP HCM, đề xuất được nhiều xã, phường cũng như người dân ủng hộ vì sẽ giúp việc xử phạt chủ nuôi vi phạm.

Phó chủ tịch phường Đông Hưng Thuận Lê Đăng Thắng đề xuất nên có quy định một hộ được nuôi bao nhiêu con trên diện tích nhất định. Ông lấy ví dụ gia đình ở căn hộ chung cư, nhà phố chỉ được nuôi tối đa 5 con thú. Nếu là căn hộ nhỏ hoặc trong khu dân cư đông đúc, nhà trọ số lượng có thể ít hơn.

"Việc hạn chế số lượng thú nuôi này sẽ góp phần giảm bớt tiếng ồn, mùi hôi phát ra khu dân cư", ông Thắng nói.

Ông Nguyễn Hữu Thiết, Phó chi cục Chăn nuôi và Thú y TP HCM (đơn vị tham mưu đề xuất), cho biết quy định đăng ký nuôi chó, mèo đang lấy ý kiến có nêu cần hạn chế số lượng thú nuôi ở khu dân cư để hạn chế mùi hôi và tiếng ồn.

Đình Văn