Tổng thống Mỹ Joe Biden tối 7/3 (sáng 8/3 giờ Hà Nội) đọc Thông điệp Liên bang cuối cùng trong nhiệm kỳ, đề cập đến thành tựu đối nội và chính sách đối ngoại, cũng như chỉ trích người tiền nhiệm Donald Trump dù không trực tiếp nhắc tên đối thủ trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.

Thông điệp Liên bang lần này được giới quan sát nhận định chính là cơ hội để ông Biden cải thiện vị thế, đưa ra chương trình nghị sự cho thời gian còn lại trong nhiệm kỳ và xóa bỏ những lo ngại về tuổi tác, cho cử tri thấy ông sẵn sàng lãnh đạo Mỹ thêm 4 năm.

Tổng thống Biden mở đầu bài phát biểu với lời kêu gọi viện trợ cho Ukraine trong xung đột với Nga. "Chúng ta đang đối mặt với thời khắc chưa từng có tiền lệ trong lịch sử đất nước. Mục đích của tôi hôm nay là thức tỉnh quốc hội, đánh động người dân Mỹ và đây không phải thời khắc bình thường", ông nói.

Ông chủ Nhà Trắng cảnh báo rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không dừng lại ở Ukraine, nhấn mạnh rằng Kiev cần viện trợ quân sự và không đòi hỏi Washington triển khai binh sĩ hỗ trợ. Tổng thống Biden cũng chỉ trích ông Trump phải chịu trách nhiệm về việc quốc hội Mỹ chưa thông qua gói viện trợ mới cho Ukraine.

"Một người muốn nước Mỹ của chúng ta rời bỏ vai trò lãnh đạo thế giới đang chặn viện trợ Ukraine. Người tiền nhiệm của tôi nhắn nhủ Putin rằng 'cứ làm bất cứ điều gì ông muốn'. Đó là câu trích dẫn nguyên văn. Một cựu tổng thống Mỹ đã thực sự nói như vậy. Đó là hành động gây phẫn nộ, không thể chấp nhận", ông nói.

Quyền phá thai của phụ nữ cũng là đề tài chủ chốt trong bài phát biểu. Tổng thống Biden cam kết đưa quyền phá thai của phụ nữ trở lại các bộ luật của Mỹ, cho rằng cựu tổng thống Trump phải chịu trách nhiệm về vụ Tòa án Tối cao Mỹ đảo ngược phán quyết công nhận quyền phá thai của phụ nữ hồi năm 2022.

"'Vụ kiện Roe chống lại Wade' đã làm đúng. Những người khoe khoang về phán quyết đảo ngược biện pháp bảo vệ quyền phá thai không hiểu quyền lực của phụ nữ", Tổng thống Biden nói, chỉ ra rằng đây là vấn đề thu hút nhiều cử tri trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022 và sẽ tiếp tục là chủ đề quan trọng trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng cuối năm nay.

Tổng thống Biden cũng chỉ trích ông Trump và các đồng minh "cố gắng che đậy" cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol ngày 6/1/2021. "Lịch sử chứng kiến những kẻ nổi loạn xông vào Đồi Capitol và kề dao vào cổ nền dân chủ Mỹ ngày 6/1 cách đây ba năm", ông nói. "Ngày 6/1 đó đã gây ra mối đe dọa nghiêm trọng nhất với nền dân chủ Mỹ từ thời nội chiến. Nhưng họ đã thất bại".

 

 

Video kinh tế Biden

Ông Biden nói nền kinh tế Mỹ là "nỗi ghen tị của thế giới" trong bối cảnh châu Âu năm ngoái suýt trải qua suy thoái kinh tế vì lạm phát và Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cũng trải qua năm 2023 chật vật do các hạn chế thương mại, tỷ lệ thất nghiệp cao.

Ông tiếp tục thúc đẩy yêu cầu tăng thuế với giới nhà giàu và các tập đoàn tại Mỹ, trong đó có đề xuất áp mức thuế tối thiểu cao hơn cho những doanh nghiệp và người dân có khối tài sản trên 100 triệu USD.

Tình hình tại Dải Gaza cũng được nhắc đến nhiều lần, dường như nhằm xoa dịu sự giận dữ của nhiều nghị sĩ Dân chủ. Ông Biden kêu gọi Israel - Hamas lập tức ngừng bắn trong 6 tuần, đồng thời cảnh báo Tel Aviv không được sử dụng vấn đề viện trợ làm "con bài mặc cả".

Tổng thống Mỹ thông báo quân đội nước này sẽ dựng đầu cầu ngoài khơi bờ biển Gaza để tạo điều kiện thuận lợi cho vận chuyển hàng viện trợ, thêm rằng sẽ không có binh sĩ Mỹ nào đặt chân vào Dải Gaza.

Ông chủ Nhà Trắng hối thúc các nghị sĩ "tận dụng những tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI) và bảo vệ mọi người khỏi mối đe dọa của chúng", cảnh báo về hàng loạt nguy cơ với người dân Mỹ nếu công nghệ AI không được kiểm soát. Một trong những biện pháp được ông đề xuất là cấm những phần mềm sử dụng AI để giả giọng nói người thật.

Tổng thống Biden trực tiếp nhắc đến tuổi tác của mình, điều hiếm được ông đề cập, khi kết thúc Thông điệp Liên bang.

"Nhiều người nói rằng tôi đã quá già. Dù già hay trẻ, tôi vẫn luôn biết những gì trường tồn. Tôi hiểu rõ tư tưởng chỉ đường của nước Mỹ, đó là tất cả đều được sinh ra bình đẳng và có quyền được đối xử bình đẳng. Chúng ta chưa thực hiện đầy đủ tư tưởng đó, nhưng cũng chưa bao giờ từ bỏ nó. Tôi sẽ không từ bỏ vào lúc này", ông cho hay.

Thông điệp Liên bang năm 2024 của ông Biden kết thúc sau 1 giờ 7 phút 23 giây, ngắn hơn khoảng 5 phút so với bài phát biểu năm ngoái. Bài phát biểu khắc sâu thêm khác biệt đảng phái, nhiều thành viên Cộng hòa đã hô to "Dối trá!" khi Tổng thống Biden chỉ trích người tiền nhiệm Trump, hàng loạt nghị sĩ cũng bỏ về giữa chừng vì cho rằng đây là "bài phát biểu tranh cử".

Vũ Anh - Ngọc Ánh - Phạm Giang (Theo CNN, Reuters)