Nikki Haley ngày 6/3 tuyên bố dừng chiến dịch tranh cử tổng thống, song không tuyên bố ủng hộ cựu tổng thống Donald Trump và ngược lại thách thức ông giành được lá phiếu của những cử tri đã ủng hộ bà.

Gần 570.000 cử tri ở ba bang chiến trường quan trọng gồm Nevada, Bắc Carolina và Michigan đã bỏ phiếu cho bà Haley trong vòng sơ bộ của đảng Cộng hòa. Đây là nhóm cử tri nhỏ, nhưng có vai trò quan trọng, khi Tổng thống Joe Biden và ứng viên Donald Trump nhiều khả năng sẽ bám đuổi nhau sít sao trong cuộc bầu cử tháng 11.

Bà Haley đã giành được 250.000 phiếu ủng hộ ở Bắc Carolina, bang mà ông Trump từng để thua ông Biden với chênh lệch 75.000 phiếu trong cuộc bầu cử năm 2020. Khi bà Haley rút khỏi đường đua, việc nhóm cử tri này quay sang ủng hộ ai có thể là vấn đề định đoạt cục diện cuộc bầu cử.

Cả ông Biden và ông Trump đều đã nhanh chóng đưa ra các tuyên bố kêu gọi các cử tri của bà Haley tham gia phong trào của mình, dù sử dụng chiến thuật lôi kéo khác nhau.

Tổng thống Biden đã khen ngợi bà Haley "can đảm" khi tranh cử với Trump và dám "nói sự thật" về cựu tổng thống. Ông bày tỏ hy vọng có thể tìm thấy tiếng nói chung với bà Haley trong nhiều vấn đề quan trọng của nước Mỹ.

"Donald Trump đã nói rõ rằng không muốn những người tài trợ cho Nikki Haley tham gia phong trào MAGA. Còn tôi muốn nói rằng chiến dịch tranh cử của tôi luôn có chỗ cho họ", ông Biden nói.

Một quan chức chiến dịch tranh cử của ông Biden nói với NBC News rằng các nhóm tài chính ủng hộ Tổng thống và Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ gần đây tiếp cận các nhà tài trợ của Haley, trong nỗ lực thuyết phục họ hậu thuẫn ứng viên Dân chủ.

Trong khi đó, ông Trump tuyên bố "muốn mời tất cả những người ủng hộ Haley tham gia phong trào vĩ đại nhất trong lịch sử quốc gia của chúng ta" và mô tả ông Biden là người đang "hủy hoại đất nước".

Cựu tổng thống đã chế giễu bà Haley trong suốt chiến dịch. Nhiều cử tri của bà Haley đã tự hỏi liệu họ có còn vị trí trong đảng Cộng hòa hết lòng ủng hộ ông Trump hay không. Tuy nhiên, giới quan sát cho hay có rất ít tiền lệ cho thấy những người Cộng hòa như cử tri của bà Haley sẽ chuyển sang ủng hộ ứng viên Dân chủ.

"Trong vài tháng tới, hai ứng viên sẽ ra sức lôi kéo nhóm cử tri này về phe của họ", Hans Noel, phó giáo sư tại Đại học Georgetown, nói. "Hiện tại, rất nhiều cử tri của Haley nói rằng họ sẽ không bỏ phiếu cho ông Trump. Nhưng gần như chắc chắn hầu hết trong số họ sẽ bỏ phiếu cho ông Trump hoặc lựa chọn không bầu cho ai".

Nhưng nhiều chiến lược gia chính trị tin rằng một lượng đáng kể cử tri của bà Haley là thành viên đảng Dân chủ hoặc cử tri độc lập nghiêng về Dân chủ. Những người này đã cố tình tham gia cuộc bầu cử sơ bộ đảng Cộng hòa để tìm cách giáng đòn vào Trump.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng một loạt nhóm chống Trump sẽ cố gắng thuyết phục cử tri của bà Haley ủng hộ ông Biden.

Reed Galen, đồng sáng lập Lincoln Project, nhóm chống Trump nổi tiếng gồm các thành viên và cựu thành viên Cộng hòa, cho biết bà Haley đã chỉ ra có tới 30% cử tri Cộng hòa không thích ông Trump, tương đương khoảng 11 triệu cử tri Cộng hòa trên khắp nước Mỹ.

Galen nói nhóm của ông sẽ nhắm mục tiêu vào họ từ nay cho tới cuộc bầu cử tháng 11. Họ dự kiến chi 50 triệu USD cho chiến dịch thuyết phục họ chống lại ông Trump và ủng hộ ông Biden ở các bang chiến trường như Michigan, Pennsylvania, Wisconsin và Arizona.

Chiến dịch của họ sẽ tập trung vào vấn đề quyền phá thai, đòn giáng mạnh vào uy tín của Mỹ ở nước ngoài dưới thời ông Trump, cũng như lập trường của cựu tổng thống phản đối ủng hộ Ukraine trong xung đột với Nga.

PrimaryPivot, một nhóm ủng hộ bà Haley, đã đổi tên thành "Những cử tri Haley bỏ phiếu cho ông Biden" ngay sau khi bà thông báo dừng chiến dịch tranh cử.

Đồng sáng lập Robert Schwartz nói rằng nhóm sẽ nhắm tới khoảng 500.000 cử tri ủng hộ bà Haley trong chiến dịch sơ bộ ở Michigan và Bắc Carolina, cũng như người có thể ủng hộ bà tại Georgia, bang sẽ tổ chức vòng sơ bộ vào ngày 12/3.

Chiến dịch tranh cử của ông Biden coi các kết quả vòng sơ bộ của bà Haley là bằng chứng cho thấy ông Trump thất bại trong việc tiếp cận các cử tri ôn hòa. Nhóm cố vấn của Tổng thống chỉ ra hiệu quả tranh cử thấp của Trump ở các hạt ngoại ô quan trọng tại bang chiến trường Michigan, gồm Oakland, Washtenaw và Kent.

"Màn thể hiện trong vòng sơ bộ của ông Trump là dấu hiệu cảnh báo đối với đảng Cộng hòa. Ông ấy không đủ sức thu hút nhóm cử tri có thể định đoạt cuộc bầu cử, trong khi Tổng thống Biden đang đứng trước cơ hội mở rộng liên minh ủng hộ", James Singer, phát ngôn viên chiến dịch tranh cử của ông Biden, nói.

Karroline Leavitt, người phát ngôn chiến dịch tranh cử của ông Trump, đã không tiết lộ chiến dịch có thể tiếp cận với nhóm cử tri của bà Haley như thế nào. Thay vào đó, Leavitt nói rằng các cử tri Cộng hòa đã mang lại "chiến thắng vang dội" cho ông Trump trong mọi cuộc bầu cử sơ bộ.

"Trọng tâm của chúng tôi bây giờ là Tổng thống Joe Biden và cuộc tổng tuyển cử", Leavitt nói.

Chiến lược gia Cộng hòa Ford O'Connell, người từng làm việc với ông Trump trong chiến dịch tranh cử năm 2020, cho rằng cựu tổng thống sẽ "chìa cành ô liu" với những người ủng hộ bà Haley với hy vọng lôi kéo họ, song nhiều người có thể không bị thuyết phục.

O'Connell lưu ý ông Trump đã không công khai kêu gọi sự ủng hộ từ Haley trong bài phát biểu tối 5/3. "Ông Trump đã cho thấy ông hiểu cách giành chiến thắng nằm ở các vấn đề như biên giới, giá cả sinh hoạt và chính sách đối ngoại", O'Connell nói.

Nhóm ủng hộ bà Haley chủ yếu là những người độc lập và ôn hòa, cũng như các cử tri có bằng đại học. Adam Caldwell, doanh nhân ở bang Bắc Carolina, là một trong những người như vậy, tin rằng bà là "đại diện cho tương lai" của đảng Cộng hòa.

Tuy nhiên, Caldwell loại trừ phương án bỏ phiếu cho Tổng thống Biden sau khi bà Haley rời đường đua. Ông nhấn mạnh bản thân sẽ luôn là thành viên của đảng Cộng hòa và điều này đồng nghĩa ông cần ủng hộ ông Trump cho cuộc tái đấu sắp tới với ông Biden.

"Tôi chỉ hy vọng ông Trump biết cách chào đón những người ủng hộ của bà Haley", ông nói.

Lisa, cử tri độc lập 59 tuổi, cho rằng ông Trump không phù hợp với vai trò tổng thống sau loạt rắc rối pháp lý, nên đã lựa chọn ủng hộ bà Haley trong cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire. Bà cho biết giờ tấm phiếu ủng hộ đó sẽ chuyển sang ông Biden.

"Tôi không thể bỏ phiếu cho ông Trump. Ông ấy là mối đe dọa với nền dân chủ", bà nói.

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng hiện còn quá sớm để đưa ra những dự đoán về kết quả cuộc tranh cử tổng thống năm nay, khi còn 8 tháng nữa cử tri Mỹ mới bước vào cuộc bầu cử quan trọng nhất.

Thanh Tâm (Theo Reuters, NBC News, AFP)